Từ rễ cây, vỏ thân đến động vật như rắn, tắc kè, bìm bịp…, nhiều loại rượu ngâm được người dân quảng bá là "bổ thận, tráng dương, chữa bách bệnh". Thế nhưng thực tế, không ít trường hợp đã phải nhập viện, thậm chí tử vong vì ngộ độc do sử dụng rượu ngâm không rõ nguồn gốc, không kiểm soát liều lượng.

Theo Lương y Trần Văn Hùng – Chủ tịch Hội Đông y tỉnh Cà Mau, sai lầm phổ biến của nhiều người là tự ý ngâm rượu và sử dụng như thuốc chữa bệnh. Trong khi đó, "thuốc" phải có đơn và chỉ định rõ ràng từ người có chuyên môn. Nhiều loại rượu ngâm tự phát có thể chứa độc tính cao, gây ngộ độc nặng nề, loạn nhịp tim, liệt, tím tái, thậm chí tử vong – đặc biệt khi người dân sử dụng nguyên liệu nguy hiểm như cà độc dược mà không hề hay biết.

Số liệu từ Khoa Chống độc – Bệnh viện Đa khoa tỉnh Cà Mau ghi nhận nhiều vụ ngộ độc rượu nghiêm trọng từ năm 2023 đến nay, tập trung tại các huyện như Cái Nước, Đầm Dơi, U Minh. Một số trường hợp đã không qua khỏi. Qua khảo sát thực tế, phần lớn các loại rượu ngâm đều được người dân truyền miệng, rất ít khi có sự tư vấn từ thầy thuốc y học cổ truyền.

Theo thống kê của Bộ Y tế, khoảng 42% ca ngộ độc liên quan đến rượu trắng không rõ nguồn gốc; 36% do rượu ngâm cây "thuốc"; 10% do rượu ngâm động vật, phủ tạng như ong đất, tắc kè, mật động vật...

Các chuyên gia khẳng định, rễ cây và động vật trong y học cổ truyền có thể đem lại lợi ích nếu dùng đúng cách, đúng liều. Tuy nhiên, việc sử dụng tùy tiện có thể gây độc thần kinh, tim mạch, hô hấp. Đặc biệt, các loại rượu ngâm bìm bịp còn nguyên lông, nguyên nội tạng – như người dân thường làm – tiềm ẩn nguy cơ nhiễm ký sinh trùng rất cao.

Để rượu ngâm an toàn, cần tuân thủ nghiêm ngặt hai yếu tố: rượu nền phải đúng độ, không chứa methanol; nguyên liệu ngâm phải có nguồn gốc rõ ràng, sạch, không độc tố. Với động vật, cần làm sạch, bỏ nội tạng, nướng chín trước khi ngâm để loại bỏ mùi tanh, ký sinh trùng và rút ngắn thời gian ngâm.

Các bác sĩ khuyến cáo: Tuyệt đối không dùng rượu ngâm như thuốc chữa bệnh khi chưa có chỉ định của thầy thuốc. Đừng để thói quen "tự kê đơn" bằng rượu dân gian trở thành hiểm họa cho sức khỏe và tính mạng.