Bài viết này sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về những sai lầm thường gặp và cách chăm sóc răng miệng đúng theo từng độ tuổi của bé, từ đó phòng ngừa sâu răng hiệu quả ngay từ những năm đầu đời.

1. Những sai lầm thường gặp khi chăm sóc răng miệng cho bé

Thống kê của Viện Răng Hàm Mặt quốc gia gần đây cho thấy, tình trạng sâu răng của trẻ em Việt Nam ở mức rất cao, với khoảng 80% trẻ 4 - 8 tuổi bị sâu răng, và hơn 90% trẻ chưa được chăm sóc răng miệng không đúng cách.

Dưới đây là 5 sai lầm thường gặp khi vệ sinh răng miệng cho trẻ:

• Sai lầm thứ nhất: Khi trẻ chưa mọc đủ răng, chỉ dùng gạc hoặc nước súc miệng và nghĩ rằng đến khi có đủ hai hàm mới cần bàn chải và kem đánh răng. Thực tế, ngay từ khi chiếc răng thứ hai xuất hiện, khe răng đã hình thành và là nơi tích tụ cặn sữa và thức ăn. Nếu chỉ lau qua bằng gạc hoặc súc miệng, mảng bám không được loại bỏ triệt để, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây sâu răng.
• Sai lầm thứ hai: Để trẻ tự đánh răng mà thiếu sự giám sát. Do hiếu động, thiếu kiên nhẫn và thiếu kỹ năng, trẻ thường chải răng qua loa, dễ bỏ sót các mặt trong hoặc kẽ răng. Kết quả là răng miệng không được làm sạch hiệu quả, lâu dần dẫn đến sâu răng.
• Sai lầm thứ ba: Sử dụng kem đánh răng không phù hợp độ tuổi. Với trẻ dưới 6 tuổi, đặc biệt là dưới 3 tuổi khi chưa có phản xạ nhổ bọt kem, nên ưu tiên dùng kem đánh răng không chứa fluor để tránh nguy cơ "fluorosis" - tình trạng răng xuất hiện đốm trắng, vàng nâu, thậm chí ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa do hấp thụ quá nhiều fluor trong thời gian dài, thường gặp khi sử dụng kem đánh răng, chứa lượng fluor không phù hợp độ tuổi. Ngược lại, ở trẻ trên 6 tuổi, nếu vẫn duy trì kem không chứa fluor, men răng dễ bị suy yếu, vi khuẩn xâm nhập gây sâu răng, thậm chí dẫn đến viêm tủy.
• Sai lầm thứ tư: Chế độ ăn nhiều đường mà không kiểm soát tốt. Trẻ nhỏ thường thích bánh kẹo, nước ngọt. Nếu không được vệ sinh răng miệng sau khi ăn, đặc biệt vào buổi tối, lượng đường sẽ lưu lại trên răng và nướu, tạo môi trường cho vi khuẩn phân hủy, làm giảm pH trong khoang miệng và bào mòn men răng.
• Sai lầm thứ năm: Chỉ đưa trẻ đi khám khi răng đau. Lúc này, tổn thương thường đã nặng, thậm chí vi khuẩn xâm nhập vào tủy, làm mất cơ hội điều trị sớm và hiệu quả.

2. Chăm sóc răng miệng đúng cách theo từng độ tuổi

Mỗi độ tuổi khác nhau sẽ cần cách chăm sóc răng miệng khác nhau.

Ở giai đoạn 0-6 tháng tuổi

Theo khuyến cáo của Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA), dù trẻ chưa mọc răng, cha mẹ vẫn nên vệ sinh khoang miệng cho bé sau khi bú để loại bỏ cặn sữa, giảm nguy cơ tưa lưỡi. Có thể sử dụng gạc khô, que gạc. Trên thực tế, một số dòng gạc tẩm sẵn dịch chiết thảo dược như gạc rơ lưỡi thảo dược Ích Nhi 0+ được các mẹ lựa chọn nhờ tính tiện lợi và khả năng hỗ trợ làm sạch nhẹ nhàng, đồng thời chứa các chiết xuất tự nhiên như lá hẹ, keo ong giúp phòng ngừa nấm miệng hiệu quả.

Khi bước vào giai đoạn từ 6 tháng đến 6 tuổi

Từ 6-12 tháng, khi răng sữa bắt đầu mọc, ADA khuyến cáo cha mẹ tiếp tục làm sạch răng, miệng bé bằng gạc mềm, vô khuẩn để hạn chế mảng bám. Nếu sử dụng gạc tẩm dịch chiết thảo dược thì ưu tiên các loại bổ sung các thành phần hỗ trợ làm sạch và bảo vệ men răng như lactoferrin, trà xanh. Sau 12 tháng, khi bé có nhiều răng hơn, hãy tập cho con chải răng bằng bàn chải lông mềm, đầu nhỏ, kết hợp kem đánh răng không chứa fluor nhằm đảm bảo an toàn trong trường hợp bé nuốt phải.

Một số sản phẩm thảo dược dành cho lứa tuổi này, điển hình như kem đánh răng thảo dược Ích Nhi dưới 6 tuổi, thường được bổ sung thành phần dịu nhẹ (keo ong, cúc La Mã, hương thảo…) giúp làm sạch mảng bám và hỗ trợ ngăn ngừa sâu răng giai đoạn đầu.

Từ 6 tuổi trở lên

Khi trẻ đã mọc đủ răng sữa, biết nhổ bọt kem sau khi chải và có chế độ ăn uống đa dạng hơn, các hiệp hội nha khoa khuyến nghị nên dùng kem có chứa fluor ở nồng độ phù hợp để tăng cường tái khoáng men răng và phòng ngừa sâu răng vĩnh viễn. Một số dòng sản phẩm trên thị trường, như kem đánh răng thảo dược Ích Nhi trên 6 tuổi, kết hợp fluor với thành phần thảo dược dịu nhẹ, vừa giúp bảo vệ men răng, vừa phù hợp với độ nhạy cảm của trẻ em trong độ tuổi này.

3. Những lưu ý quan trọng khác

Trẻ phải được chải răng đều đặn hai lần mỗi ngày, trong đó buổi tối trước khi ngủ là bắt buộc. Khi chải răng, cần chú ý làm sạch cả mặt ngoài, mặt trong, mặt nhai, đồng thời vệ sinh cả lưỡi và nướu để tránh vi khuẩn tích tụ

Trẻ cũng nên được khám nha khoa từ khi mọc chiếc răng sữa đầu tiên và tái khám định kỳ 6 tháng một lần để kịp thời phát hiện các vấn đề bất thường

Đặc biệt, cha mẹ nên đồng hành, nhắc nhở và hỗ trợ trẻ trong việc vệ sinh răng miệng ít nhất cho đến khi trẻ 7-8 tuổi, bởi đây là giai đoạn trẻ dễ quên hoặc chưa biết cách chải đúng.

Có thể thấy rằng, chăm sóc răng miệng đúng cách là một quá trình liên tục, bắt đầu ngay từ khi trẻ chưa có răng. Nếu được quan tâm và vệ sinh phù hợp với từng độ tuổi, trẻ sẽ hạn chế nguy cơ sâu răng và tránh được nhiều can thiệp nha khoa phức tạp về sau. Vì vậy, cha mẹ hãy là người đồng hành cùng con trong việc hình thành thói quen tốt, lựa chọn sản phẩm chăm sóc phù hợp và bắt đầu hành trình bảo vệ nụ cười khỏe mạnh ngay từ hôm nay.