Bệnh tay chân miệng lây truyền qua đường tiêu hóa, qua tiếp xúc trực tiếp với đồ vật, vật dụng nhiễm khuẩn. Bệnh hiện chưa có vắc xin dự phòng nên việc phòng bệnh cho trẻ phụ thuộc vào vệ sinh cá nhân cho trẻ, bảo đảm vệ sinh thường xuyên đồ dùng, vật dụng và đồ chơi của trẻ, khử khuẩn sàn và các bề mặt vật dụng tiếp xúc với trẻ bằng các chất khử khuẩn thông thường (ví dụ: xà phòng...). Ngoài ra, người chăm sóc cũng cần đảm bảo vệ sinh cá nhân để không nhiễm virus gây bệnh và lây truyền cho trẻ.

Sử dụng xà phòng và các chất tẩy rửa thông thường trên thị trường để thường xuyên khử trùng cho các vật dụng, đồ chơi của trẻ.

Khi trẻ mắc bệnh, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được khám, điều trị kịp thời. Không đưa trẻ đến lớp, tránh lây nhiễm cho các bạn học.

Ths. BS. Đỗ Thị Thúy Nga: Các nốt ban dạng chấm ban đỏ không phỏng nước có thể bác sĩ sẽ không kê các dung dịch sát khuẩn tại chỗ. Cần cách ly trẻ nhằm tránh lây nhiễm, không cần kiêng gió, nước hoặc các loại thức ăn đặc biệt.

Việc vệ sinh hàng ngày nhằm tránh nhiễm trùng tại chỗ cho trẻ. Thời gian hết bận sẽ theo diễn biến của bệnh, trung bình khoảng 4 - 5 ngày.

Dấu hiệu run tay chân có thể dễ nhận thấy khi trẻ cầm đồ chơi, đồ ăn bị run rẩy hoặc đi lại loạng choạng, không vững. Một biểu hiện khác ở trẻ nhỏ như ngồi không vững, trẻ đòi bế.

ThS. BS Đỗ Thị Thúy Nga: Các nốt ban trong tay chân miệng ngoài hình thái nốt phỏng còn có thể là nốt ban chấm đỏ ở các vị trí đặc trưng như bàn chân, bàn tay, mông, đầu gối, loét miệng. Ngoài ra, một số thể bệnh có thể có nhiều ban toàn thân, có thể nhầm lẫn với một số bệnh truyền nhiễm khác như bệnh thủy đậu...

Trẻ có thể bị lây bệnh qua đường tiếp xúc trực tiếp hoặc lây truyền qua không khí do virus được bài tiết qua nước bọt, hắt hơi... của trẻ bị bệnh.

Khi trẻ mắc bệnh, hoặc nghi ngờ mắc bệnh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được khám , tư vấn, điều trị kịp thời tránh diễn biến nặng hơn.

Hầu hết đối tượng mắc bệnh là ở trẻ nhỏ dưới 6 tuổi (trên 90%). Người lớn có thể nhiễm virus nhưng không có biểu hiện bệnh và là nguồn truyền bệnh quan trọng nguy hiểm đối với trẻ.

Tay chân miệng là bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, với các biểu hiện sốt, phát ban, dạng phỏng nước ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, đầu gối, mông, miệng, có thể kèm theo vết loét ở miệng.

Bệnh tay chân miệng lây nhiễm qua đường tiêu hóa và qua tiếp xúc trực tiếp giữa các trẻ, lây nhiễm trực tiếp từ người chăm sóc trẻ, lây nhiễm từ đồ chơi, vật dụng nhiễm tác nhân gây bệnh qua tiếp xúc trực tiếp.

 

Bệnh tay chân miệng gây ra bởi các virus thuộc nhóm vi rút đường ruột. Các vi rút có khả năng gây bệnh tay chân miệng trong nhóm này gồm có: Coxsackies, Echo và các vi rút đường ruột khác. trong đó có vius đường ruột EV71 là chủng thường gây bệnh nặng cho trẻ.

ThS. BS Phạm Hùng: Trẻ dưới 5 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao nhất. Bệnh chưa có vắc xin dự phòng, cách phòng bệnh hữu hiệu nhất vẫn phụ thuộc vào vệ sinh:

- Đảm bảo vệ sinh cá nhân cho trẻ

- Đảm bảo vệ sinh cho người chăm sóc trẻ để tránh lây nhiễm tác nhân gây bệnh và lây truyền cho trẻ.

- Thường xuyên vệ sinh vật dụng đồ dùng, đồ chơi của trẻ, lau rửa sàn nhà bằng các chất diệt khuẩn thông thường.

ThS. BS Phạm Hùng: Mọi người, mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh, tuy vậy bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi.

Ths. BS. Đỗ Thị Thúy Nga: Thường thời gian diễn biến của bệnh trung bình khoảng 7 ngày. Hiện cháu vẫn còn bị nổi vài mụn nước, tức là bệnh vẫn chưa hết hoàn toàn. Các biến chứng của bệnh có thể diễn ra trong vòng 2 tuần, thậm chí ngay cả lúc đã hết ban.

Trẻ bị mắc tay chân miệng có khả năng bị mắc bệnh lại.

 

ThS. BS. Đỗ Thị Thúy Nga: Các biến chứng nặng do bệnh tay chân miệng có thể gặp ở bất kì trẻ nào mắc bệnh. Tuy nhiên, thể bệnh nặng thường gặp ở các trẻ nhỏ dưới 3 tuổi và các trường hợp không được điều trị phù hợp ngay từ những dấu hiệu bệnh ban đầu.

ThS. BS Phạm Hùng:  Ngoài CloraminB, các chất khử khuẩn thông thường như xà phòng, dung dịch sát khuẩn nhanh có cồn và các chất khử khuẩn thông thường khác có sẵn trên thị trường đều có thể sử dụng để vệ sinh phòng bệnh tay chân miệng.

ThS. BS Phạm Hùng:  Hiện nay chưa có vắc xin phòng bệnh tay chân miệng. Để phòng bệnh tay chân miệng chủ yếu vẫn là dựa vào các biện pháp vệ sinh phòng bệnh cho trẻ và người chăm sóc trẻ.

ThS. BS Phạm Hùng:  Trẻ em ở thành phố nhiều nguy cơ mắc bệnh cao hơn ở khu vực nông thôn.

ThS. BS Phạm Hùng: Tốt nhất là sử dụng các sản phẩm vệ sinh, rửa tay có cồn đã được khuyến cáo sử dụng được cho trẻ nhỏ để đảm bảo an toàn cho trẻ. Da của trẻ nhỏ rất nhạy cảm nên tránh dùng cồn 70 độ để vệ sinh tay chân cho bé.

ThS. BS. Đỗ Thị Thúy Nga: Các biểu hiện của cháu có khả năng là bệnh tay chân miệng. Vì vậy, gia đình cần đưa cháu đến các cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và tư vấn trực tiếp.

Đối với bệnh tay chân miệng, thời gian diễn biến của bệnh có thể kéo dài từ 1 - 2 tuần.

ThS. BS Đỗ Thị Thúy Nga: Việc rửa tay bằng xà phòng có thể kiểm soát việc lây bệnh qua đường tiếp xúc, tuy nhiên, vẫn có khả năng lây bệnh do hít phải các giọt bắn trong không khí có chứa virus do người bệnh hắt hơi.

ThS. BS Đỗ Thị Thúy Nga: Bệnh tay chân miệng do nhiều chủng virus gây ra. Vì vậy, khi trẻ đã mắc bệnh tay chân miệng, vẫn có khả năng bị nhiễm bệnh với các chủng virus khác

Ths. BS. Đỗ Thị Thúy Nga: Trẻ mắc bệnh tay chân miệng cần được cách ly điều trị để tránh lây nhiễm cho trẻ khác, đồng thời tránh nhiễm thêm các tác nhân gây bệnh khác làm tăng nguy cơ bệnh nặng hơn. Cần chú ý giữ gìn vệ sinh cho trẻ để tránh bội nhiễm, đặc biệt là phải giữ vệ sinh tại các nốt và có thể bôi các dung dịch sát khuẩn như Xanhmetylen, Betadin 2% tại các nốt phỏng.

 

ThS. BS Phạm Hùng: Phòng bệnh ở trường về cơ bản cũng như ở nhà đều cần phải thực hiện tốt:

- Thực hiện vệ sinh cá nhân cho trẻ

- Đối với người chăm sóc trẻ cần đảm bảo vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay xà phòng (đặc biệt ngay sau khi thay quần áo, tã, sau khi tếp xúc với phân, nước bọt...)

- Rửa thường xuyên vệ sinh lau rửa vật dụng, đồ chơi của trẻ, sàn nhà.

Bệnh tay chân miệng thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi ( trên 90%). Tỷ lệ bệnh nặng nhẹ tùy thuộc vào các chủng virus gây bệnh.

 

Tỉ lệ biến chứng não, suy hô hấp và tử vong phụ thuộc vào các chủng virus gây bệnh. Tỉ lệ biến chứng cao nhất thường do virus EV71.

Nếu phát hiện sớm và xử lý đúng cách, có thể kiểm soát được các biến chứng nặng và giảm nguy cơ tử vong.

- Cần về sinh cá nhân cho trẻ hàng ngày, đặc biệt là vệ sinh tay.

- Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người mắc bệnh hoặc nghi mắc bệnh.

- Cần vệ sinh đồ dùng của trẻ, lau dọn nhà cửa bằng các dung dịch sát khuẩn như cloramin B 2%

- Cách ly trẻ bị bệnh, không cho trẻ đến trường và những nơi đông người trong thời gian từ 10 -14 ngày kể từ khi trẻ mắc bệnh.

Các vết loét trong tay chân miệng thường gặp là các nốt nhỏ, có kích thước đồng đều khoảng 2 - 3mm ở hàm trên hoặc sâu trong họng. Ngoài ra, bệnh tay chân miệng thường đi kèm với các tình trạng toàn thân như sốt, các nốt ban ở lòng bàn tay, chân, mông...

Bệnh tay chân miệng là bệnh nhiễm virus câp tính, lây truyền qua đường tiêu hóa, tiếp xúc trực tiếp. Thường gặp ở trẻ nhỏ và có khả năng lây lan mạnh.

Biểu hiện của bệnh là thường thấy ở trẻ sốt, phát ban dạng phỏng nước lòng bàn tay, bàn chân, miệng. Phần lớn các trường hợp bệnh đều diễn biến nhẹ. Tuy nhiên, ở một số trường hợp bệnh có thể diễn biến nặng và biến chứng như viêm não màng não, viêm cơ tim. Do vậy, trẻ cần được phát hiện sớm, điều trị kịp thời. Bệnh lưu hành ở nhiều nước trên thế giới trong đó có Việt Nam. Bệnh rải rác quanh năm ở hầu hết các địa phương trong cả nước. Số mắc thường tăng cao từ tháng 9 - 12 hàng năm.

Bệnh chưa có vắc xin dự phòng nên việc phòng bệnh chủ yếu phụ thuộc vào các biện pháp vệ sinh phòng bệnh, bao gồm: Giữ gìn vệ sinh các nhân cho trẻ, bảo đảm vệ sinh các nhân người chăm sóc trẻ, an toàn vệ sinh thực phẩm, vệ sinh ăn uống cho trẻ ở nhà cũng như ở trường lớp. Thường xuyên lau rửa đồ dùng dụng cụ, đồ chơi, sàn nhà bằng các chất tẩy rửa thông thường như xà phòng và các chế phẩm có cồn khác.

Khi trẻ bị bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế để được khám, tư vấn, điều trị. Không đưa trẻ đến lớp tránh lây nhiễm cho các bạn, đồng thời tránh nhiễm thêm các tác nhân gây bệnh truyền nhiễm khác làm tăng nguy cơ bệnh nặng.

Xin cảm ơn mọi người đã gửi câu hỏi về bệnh tay chân miệng cho chúng tôi.

Chủng virus EV 71 có thể gây ra bệnh tay chân miệng và chủng virus này thường gây ra các biến chứng như viêm não, viêm cơ tim, suy hô hấp... với tỉ lệ cao hơn các chủng virus khác.

Bệnh tay chân miệng nói chung và bệnh do chủng virus EV 71 nói riêng hiện nay chưa có vắc xin phòng bệnh. Vì vậy, biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất hiện là giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường sống, đồ chơi của trẻ và cách ly người bệnh.

Cảm ơn những câu hỏi của các bạn độc giả!